هنگام نبرد صفین و رویارویی یاران امام علی (ع) با سپاهیان یاغی معاویه، امام علی (ع) مردم کوفه و اطراف آنرا به حضور در اردوگاه نظامی فراخواندند.
گروهی از مردم کوفه از ارادتمندان و یاران عبدالله بن مسعود بودند.
ابن مسعود از اصحاب بزرگ پیامبر (ص) و شاگرد ممتاز مکتب تفسیر امیرالمومنین(ع) بوده است.
این گروه از ارادتمندان او همراه سپاه امیرالمومنین (ع) از کوفه خارج شدند ولی به حضرت گفتند که ما به لشگرگاه شما نمی آییم و خودمان در اردوگاه و پادگانی مجزا ، مستقر می شویم.
آنها به امام (ع) گفتند : یاران شما و سپاه معاویه را زیر نظر می گیریم و با هر کدام که ستمگر یافتیم به مبارزه بر می خیزیم.
برای ما که مدعی اطاعت و همراهی بی چون و چرای امیرالمومنین هستیم این گونه سخن گفتن و مردد بودن جرم بزرگی است.
ما چنین انسانهایی را عده ای بی معرفت می نامیم که در میدان جنگ و در روز پیکار و حضور بدنبال محک زدن رفتار مولای خویش اند ولی پاسخ امام پرهیزگاران به اصحاب عبدالله بن مسعود بسیار متفاوت و عبرت آموز و بی نظیر است.
حضرت نه تنها از رفتار آنها ناراحت و دلخور نشد و به بی معرفتی متهمشان نکرد بلکه زبان به ستایش آنها گشود و فرمود:
«مرحبا و اهلا، هذا هو الفقه فی الدین و العلم بالسنة ، من لم یرض بهذا فهو خائن جائر»
آفرین بر شما ، این کار همان فقاهت در دین است (فقه یعنی فهم عمیق در دین) و اینکار نشان دهنده آگاهی از سنت پیامبر است. و هر کس به اینکار راضی نباشد ستمکار و خیانت کار است.
امام علی (ع) شیعیان و یارانی را می پسندد که با چشمانی باز و نقاد از او پیروی و اطاعت کنند نه چشم و گوش بسته و با تعصب.
مصادر؛
وقعة صفین ص 115
شرح ابن ابی الحدید ج3ص 186
بحار الانوار ج32 ص 406